Vorig jaar oktober heb ik een stukje geschreven over Omgaan met verschillen. Dat was naar aanleiding van een preek die bij ons in de gemeente gelezen werd, en waar ik nog steeds beroerd van ben, vooral omdat deze preek in onze gemeente als splijtzwam werkt. Aangezien ik geen zin had in nog een stukje met dezelfde titel heb ik nu een ander woord gekozen, met ongeveer dezelfde betekenis. Ik kwam op ‘diversiteit’ door het lezen van een àndere preek.
Wat me opvalt bij al die preken is dat er bijna op wordt gehámerd dat verschillen er mogen zijn, en dan worden doorgaans enkele verschillen ten tonele gevoerd waarover de Bijbel heel duidelijk zegt dat je daarover geen verschil van mening kunt hebben. De gebrokenheid van het leven wordt ook vaak aangedragen. Maar voor sommige mensen helpt dat niet, omdat wat zij willen maatschappelijk niet geaccepteerd wordt, soms omdat het gaat om ongelijke partijen, soms om andere redenen. Ik heb daarover nog nooit (dat zal te sterk zijn, ik herinner me het in ieder geval niet) iets gehoord in een preek…
Maar wat is er dan mis met die preken?
Ik begin met een vrij eenvoudig voorbeeld. In de preek die ik zojuist gelezen heb maakt de predikant een opmerking over meedoen met loterijen; dat dat 20 jaar geleden echt niet kon in de vrijgemaakte kerken, en dat je, als je een miljoen gewonnen had, maar zó onder de tucht kon komen te staan. Volgens hem gebeurt dat nu niet meer, en dat heeft te maken met dat we elkaar daarover niet (mogen?) oordelen.
Maar waarom kom je nu in zo’n geval niet meer onder de tucht dan? Dat zou wèl moeten! Lees maar eens: 49,9 miljoen! en Geld maakt niet gelukkig, gelukkig maken ze geld!. Er staan ruimschoots voldoende aanwijzingen in de Bijbel om jou duidelijk te maken dat je niet moet gokken. Als je dat dan toch structureel doet, en er ook na duidelijke waarschuwingen niet mee wilt ophouden, lees dan eens deze Spreuken:
Als je geen gehoor geeft aan de wet,
is zelfs je gebed de HEER een gruwel (28:9 NBV).
Wie vaak terechtgewezen wordt en toch hardnekkig blijft,
wordt plotseling geveld, zonder kans op redding (29:1 NBV).
Laat ik als volgend voorbeeld ‘relaties’ nemen; dat is een stuk ingewikkelder.
Volgens de Bijbel kan een seksuele relatie uitsluitend een relatie zijn tussen één man en één vrouw, in een huwelijk, levenslang. Zie bijvoorbeeld Genesis 2:24, Leviticus 18, in het bijzonder vers 5, Leviticus 19:2, Matteüs 19:1-12, Marcus 10:1-12, 1 Korintiërs 7, Hebreeën 13:4. Ik heb een hele tijd geleden ook al eens over dit onderwerp geschreven, zie ‘Het huwelijk in ere‘.
Het zal je opgevallen zijn bij het lezen van de hierboven genoemde teksten dat ze niet allemaal over relaties gaan, maar ook over bijvoorbeeld de heiligheid van God. Ik ga dat verder niet voor je invullen; dat kun je heel goed zelf; maar wil je het wel?
Zelf ben ik nu ruim drie jaar weduwnaar, maar in ieder geval heb ik wel een (seksuele) relatie gehàd. Voor sommige mensen is dat niet weggelegd, zie de hierboven genoemde teksten, maar niet iedereen is zoals Paulus (zie 1 Korintiërs 7:7). En dan kun je het héél moeilijk hebben! En daar kan ik dan ‘heel goedkoop’ een Bijbeltekst ’tegenaan gooien’, maar die kun je zelf ook wel opzoeken, en wat schieten we ermee op als ik dat hier doe? Ik kan wel zeggen dat ik me druk maak om het heil van jouw ziel, maar waarom zou je me geloven?
In veel preken wordt het verwijzen naar de Bijbel min of meer als liefdeloos aangeduid. En wat er ook vaak in naar voren komt is dat we niet mogen oordelen, het oordeel is immers aan God! Maar binnen onze eigen kring moeten we dat nu juist wèl, zie bijvoorbeeld 1 Korintiërs 5:12-13. Maar waarom moet dat dan? Omdat je dat hoort te doen als je je broers en zussen liefhebt! En dat liefhebben toon je onder andere door je te houden aan Gods geboden, zie bijvoorbeeld 1 Johannes 5:2. Het is pas harteloos en liefdeloos als je je broer of zus (of …) maar een eind laat aanmodderen.
Ook wordt in preken het feit dat relaties anders dan het hierboven beschreven huwelijk, ‘relaties in liefde en trouw’, niet in de Bijbel voorkomen, een ‘blinde vlek’ genoemd. Moet dan in de Bijbel, naast alle verwijzingen naar het huwelijk, elke andere samenlevingsvorm expliciet worden afgewezen? Zo ongeveer de eerste gedachte die mij bekroop toen ik over die ‘blinde vlek’ hoorde was: “Hoe ongelooflijk arrogant en blind moet je wel niet zijn om op zo’n idee te komen?”. Maar dat is natuurlijk geen liefdevolle gedachte… Het lijkt er op dat ‘liefdevol’ niet meer ‘hard’ mag zijn.
Nou, ik daag je uit: zoek in de Bijbel maar eens op waar Jezus’ vermaningen ‘zacht’ zijn en waar ‘hard’, en kijk maar eens welke het meest voorkomen. Ik heb dat zelf nog niet concreet gedaan, ik heb alleen maar een ‘gevoel’ dat ‘hard’ het meest voorkomt. Je hebt dus een kans: zoek het eens uit!
Ik heb ook naar een preek geluisterd waarin Johannes 8:1-11 aan de orde kwam. Ondanks wat Jezus zegt in het laatste vers – “ga heen en zondig niet meer” – brak de betreffende predikant tòch een lans voor andere samenlevingsvormen dan het Bijbels huwelijk binnen de kerk; dus niet búiten de kerk, dat ‘gaat ons niks aan’ (1 Korintiërs 5:12-13). Het gaat me er niet om dat we ons moeten afzetten tegen mensen die anders zijn (in die zin dat ze niet alleen willen blijven of in een Bijbels huwelijk met iemand willen samenleven). In de meeste gevallen kun je er niet zoveel aan doen hoe je bent – maar sommige dingen kun je wèl kiezen, zie Ze moeten me maar nemen zoals ik ben en/of God heeft mij zo gemaakt -. waar het me om gaat is dat we ons moeten afzetten tegen het accepteren van de zonde; we leven in een gebroken wereld, dat wist èn weet Jezus ook. Toch heeft Hij de Bergrede (Matteüs 5-7) in de Bijbel laten opnemen.
Tot zover de voorbeelden.
Wat ik de laatste tijd ook vaak hoor of lees, is dat we op zoek moeten naar de kern. Over het algemeen komt dat neer op alles slopen waarover we het vroeger eens waren, een vage boodschap over Jezus (eigenlijk over jezelf) overhouden, en je eigen invulling geven aan Lucas 6:31. Maar die boodschap komt ook voor in Matteüs 7:12. En daar wordt verwezen naar de Wet en de Profeten… dus géén eigen invulling!
Verdeeldheid moet er zijn: zie Lucas 12:51-53. Dat is, dit wellicht ten overvloede, iets anders dan diversiteit.
Er is nog iets wat me de laatste tijd opvalt in preken. Vaak moet er iets ‘spectaculairs’ gezegd worden. In het afgelopen half jaar heb ik twee keer meegemaakt dat een predikant vloekte in een preek. Van één ervan weet ik dat hij er inmiddels spijt van heeft. In het blad ‘Naast’ las ik een column over een stukje Genesis in het Haags. Het taalgebruik is ronduit grof. Je maakt mij niet wijs dat de gewone Hagenees dit soort taal gebruikt als-t-ie z’n kinderen opvoedt. Ja, maar de Bijbel moet aantrekkelijk worden voor buitenstaanders, de Grieken een Griek etc.. Hoe zou je dan Efeziërs 4:29 vertalen? We gaan toch geen duivelse middelen gebruiken om de mens tot God te bekeren? Dat zou nog erger zijn dan Karel de Grote die de Saksen een ‘eenvoudige’ keuze bood: zie Karel de Grote wordt tot Keizer gekroond.
Er wordt in preken wel eens iets gezegd over de werking van de Geest; tegenwoordig vaak zó, dat je denkt dat de Geest ons meer toestaat dan het Woord (maar dat kan helemaal niet, zoek maar na in dat Woord! en/of lees … allen eensgezind bijeen). Onderdeel van de vrucht van de Geest is zelfbeheersing (Galaten 5:22). Niet dat ik daar nou zo goed in ben, maar waarom hoor je daar zelden of nooit wat over in een preek? Misschien word ik er dan wel beter in! En over tevreden zijn met wat je hebt (Hebreeën 13:5)? Het lijkt momenteel binnen onze kerken steeds meer op de tijd van de Rechters: zie 21:25.
Er is een uitspraak van Omdenken die heel goed toepasbaar is op hoe we om moeten gaan met zonde: “Vallen is niet erg, blijven liggen wel.”. Dus: naar Jezus ermee! En hoe dan verder? Lees bijvoorbeeld 1 Johannes 2:3-6; sowieso is het een goed idee om de drie brieven van Johannes eens achter elkaar te lezen.
Is een gesprek over ‘de verschillen’ (nog) wel mogelijk? Ik twijfel er steeds meer aan. Ik wil best met mensen over de Bijbel praten. Maar wel onder voorwaarden; we nemen allemaal de Bijbel serieus en accepteren het gezag van Gods Woord (2 Timoteüs 3:16-17, 2 Petrus 1:20-21, Openbaring 22:18-19); als je aankomt met “Dat is jouw mening. ” en/of “Daar denk ik anders over.” dan wil ik daar Bijbelse argumenten bij zien en/of horen (denk aan Handelingen 17:11): Jezus heeft namelijk gezegd dat Hij de Weg, de Waarheid en het Leven is (Johannes 14:6). Wil je niet met Bijbelse argumenten komen, laten we het dan over koetjes en kalfjes hebben, dan houden we het tenminste gezellig.
Waarom moet het toch allemaal zo nodig kapot?!
… kom, Heer Jezus!
Reageren kan via e-mail; zet er s.v.p. de titel van dit stukje bij.