… ze voert het zwaard niet voor niets, …

Moet je als christen voor de doodstraf zijn? Bestaat er recht van verzet tegen een overheid? Dat zijn twee vragen die – in ieder geval bij mij – opkomen bij het lezen van Romeinen 13:1-7, waar de titel van dit stukje uit afkomstig is.

De doodstraf

Er gaat nog weleens wat mis bij het opleggen van de doodstraf… Moet je er daarom tegen zijn? Voor mij is dat wel een belangrijk argument. Ik denk namelijk dat een overheid niet per se de doodstraf in het straffenpakket hoeft te hebben. En Genesis 9:5-6 dan? Volgens mij staat daar dat het bloed van iemand die andermans bloed vergoten heeft, door mensen vergoten zal worden; er staat niet dat dat móét – je ziet vaak dat de overheid pas in een laat stadium bij ‘bendeoorlogen’ betrokken wordt, dan heeft er al het ‘nodige’ bloed gevloeid… De overheid grijpt dan zo mogelijk in, om te voorkomen dat het blijft doorgaan. En terecht, volgens Paulus.

Onze Heer Jezus veroordeelt een vrouw die op heterdaad betrapt is op overspel niet: Johannes 8:1-11. Maar daar zou je van kunnen zeggen dat niemand Jezus als rechter had aangesteld (zie b.v. Lucas 12:13-14), ook al is hij de Rechter (zie o.a. Johannes 5:22).

Met een zwaard kun je natuurlijk méér dan alleen een doodstraf uitvoeren. Ik denk eerder dat je dat zwaard kunt zien als symbool; ook in Paulus’ tijd werden mensen al voor enige tijd opgesloten, al kwamen ze verhoudingsgewijs minder vaak vrij dan tegenwoordig, is mijn indruk.

Maar als jouw overheid de doodstraf als één van de mogelijkheden om te straffen hanteert, moet je dat wel respecteren. Dat volgt uit wat Paulus schrijft in Romeinen 13:1-7.

Recht van verzet

De meeste gereformeerden zijn ervan overtuigd dat er een recht van verzet (recht van opstand) bestaat tegen een slechte overheid. Meestal beroept men zich daarbij op Calvijn. Zie b.v. Recht van opstand (Wikipedia) of dit artikel. In het kort komt Calvijns standpunt erop neer dat lagere overheden het recht hebben tegen hogere in opstand te komen als deze hogere zich slecht gedragen. Burgers mogen dat niet, tenzij onder leiding van zo’n lagere overheid. God meer gehoorzaam zijn dan mensen is te allen tijde de belangrijkste leidraad.

Tot nu toe heb ik niet kunnen vinden op welke Bijbelse gronden Calvijn het recht van verzet van lagere overheden tegen hogere baseert, behalve dan dat we God meer gehoorzaam moeten zijn dan mensen. Dat is uiteraard waar, maar daarom hoeft de overheid, die immers volgens Paulus door God gegeven is, nog niet aan de kant geschoven te worden als we haar in enkele zaken niet mogen gehoorzamen. Volgens Zondag 39 (uit de Heidelbergse Catechismus, te downloaden van www.gkv.nl/belijdenissen) houdt het vijfde gebod in “Dat ik aan mijn vader en moeder en aan allen die gezag over mij ontvangen hebben, alle eer, liefde en trouw bewijs, mij aan hun goede onderwijzing en tucht met gepaste gehoorzaamheid onderwerp en ook met hun zwakheid en gebreken geduld heb, omdat God ons door hun hand wil regeren.”.

Wel vond ik nog een interessante beschouwing over Bijbel en politiek (inmiddels niet meer te vinden – 30 mei 2019) n.a.v. boeken van de filosoof Jacques Ellul (zie ook Jacques Ellul, de man die (bijna) alles heeft voorzien). Zijn standpunt spreekt de (christen)anarchist in mij wel aan…

Reageren kan via e-mail; zet er s.v.p. de titel van dit stukje bij.

6 december 2017: verwijzingen naar Bijbelteksten vervangen: geen NBV maar HSV (reden).

Laatste wijziging: 19 mei 2021.
^
Homepage