Omdat ik een reactie heb gehad op ‘Samen dienen‘ waarin mij verzocht werd ook een link te plaatsen bij ‘Meer lezen?’ naar de website Man vrouw kerk, ben ik die site gaan bekijken. Een (in ieder geval technisch) goed verzorgde site; ook WordPress, net als deze.
Ik vond daar een powerpointpresentatie: ‘De rechtspositie van vrouwen in de Bijbelse tijd’. Enkele opmerkingen daarin luiden als volgt (links naar de aangehaalde teksten van mij):
“De man is heer van het gezin. Vgl. Sarah die haar man heer noemde (1 Petr.3).
De familie, inclusief echtgenote) hoort hem toe (10e gebod). Hij fungeerde als familiehoofd, en kon zelfs zijn dochters verkopen (Ex. 21) en uithuwelijken (1 Kor. 7:36).”
Eerst een correctie op de verwijzing naar 1 Korintiërs 7:36; daar gaat het in de NBV en de Willibrordvertaling (1995) niet over uithuwelijken. In de HSV ook niet, maar daar staat een ‘lampje’ achter ‘aanstaande vrouw’; als je daarop klikt, wordt de volgende verklaring getoond: “7:36 Een andere keuze van vertalen is dat het hier gaat om een vader met het oog op het uithuwelijken van zijn dochter; zie ook vers 37.“. En kijken we in de vertaling NBG 1951, dan zien we, en dat citeer ik maar even om het duidelijker te maken:
“Vindt nu iemand, dat hij jegens zijn jongedochter niet betamelijk handelt, indien zij reeds wat ouder wordt, en het zo behoort te geschieden, hij doe, wat hij wil; het is geen zonde, laten zij trouwen. Doch hij, die, in zijn gemoed vast overtuigd, niet genoodzaakt wordt en macht heeft over zijn wil en hiertoe bij zichzelf besloten heeft, zijn jongedochter ongerept te laten blijven, zal wèl doen. Wie dus zijn jongedochter uithuwelijkt, doet wèl, en wie haar niet uithuwelijkt, doet beter.“.
Hé, hier gaat het wèl over uithuwelijken! Maar in de ‘nieuwere’ vertalingen dus niet (meer). Dat had wel vermeld mogen worden, vind ik. Maar misschien is het er op het congres wel bij verteld…
De suggestie die van de opmerking over het verkopen van dochters uitgaat is dat een man zijn zonen niet kon verkopen. Maar dat kon wèl, sterker nog, hun moeder kon (gedwongen worden) dat (te) doen, zie b.v. 2 Koningen 4:1-7.
Maar wat staat er nou precies in Exodus 21:7-11? Lees het zelf eens! Het punt van dit stukje Bijbel is niet dat mannen hun dochters konden verkopen. Nee, dat is iets heel anders: zo’n dochter wordt beschermd tegen de willekeur van de man waaraan haar vader haar heeft verkocht (heeft moeten verkopen?). Voor zonen die verkocht werden was zo’n speciale bescherming kennelijk niet nodig – er was beschermingsrecht voor Hebreeuwse slaven. Dat zal vast te maken hebben gehad met dat je wèl eventueel je zoon met een slavin liet trouwen, maar dat je beslist niet je dochter met een slaaf liet trouwen. Maar dat is een veronderstelling van mij – ook al doe ik die op vrij redelijke gronden.
Deze powerpoint is op een congres gebruikt. Is er werkelijk niemand die ‘even’ heeft gekeken wat er in 1 Korintiërs 7:36 stond? Dat je dat andere punt, van Exodus 21:7-11, mist, als je net ‘vers’ met die tekst geconfronteerd wordt, dat kan ik me voorstellen. Maar even de moeite nemen om die tekst over ‘uithuwelijken’ te lezen? Of thuis even kijken op de hand-out… of op de website…
Het gaat mij er niet om dat ik het niet met de opsteller van de presentatie eens ben als het gaat om de achtergestelde positie van vrouwen, ‘vroeger’; tot nog niet zo lang geleden, trouwens. Maar mijn punt is: als je argumenten gebruikt die gemakkelijk onderuitgehaald kunnen worden, zoals ik hier met twee van de vier genoemde heb gedaan, komt dat je doel niet ten goede. En ik ben nog niet klaar!
Een pagina verder in de presentatie zie ik het woord ‘concubine’ staan. Zie Exodus 21:10. Daar wordt op z’n minst gesuggeréérd dat de verkochte dochter de status van echtgenote heeft.
Op pagina 5 zie ik staan “Vrouw die voorechtelijke gemeenschap had gehad werd gestenigd. De man bleef buiten schot (Deut. 22)“. Lees dat stukje, Deuteronomium 22:22-29, nou eens nauwkeurig.
- Man met getrouwde vrouw: beiden gedood.
- Man met met een ander ondertrouwde (verloofde) vrouw in de stad: beiden gedood.
- Man met met een ander ondertrouwde (verloofde) vrouw buiten de stad: alleen de man gedood.
- Man met maagd die nog vrij is: man betaalt, mag nooit scheiden.
Dat zou ik toch niet ‘De man bleef buiten schot‘ noemen.
Ik weet het, ik ben erg kritisch. Maar argumenteren vanuit en met de Bijbel vereist zorgvuldigheid, vind ik. Als ik dat ergens mis, sterker nog, als ik daar erg veel onzorgvuldigheden in zie, groeit bij mij ‘enige’ argwaan tegen het doel van degene die argumenteert. Zoals ik al aangaf, ik denk dat het waar is: vrouwen hadden een achtergestelde positie. Maar waarom moet dat aangetoond worden met zwakke argumenten? Laat die gewoon weg, er blijven er toch genoeg over?
Zou het boek ‘Zonen en dochters profeteren’ dat wordt aangeprezen op de website Man Vrouw Kerk van vergelijkbare kwaliteit zijn als de hier besproken powerpointpresentatie? Ik heb het boek niet zelf gelezen, en ben dat ook niet van plan – er zijn al heel veel andere reacties op geweest, waarbij doorgaans veel kritiek werd geuit door mensen die niet achter het doel van de schrijvers van dit boek staan; jammer van mijn tijd, dus.
Update 28 oktober 2018: de powerpointpresentatie is inmiddels nergens meer te vinden; mocht je ‘m toch willen bekijken, bijvoorbeeld om te controleren of mijn opmerkingen ‘hout snijden’, ik heb ‘m nog wel ergens…
Toevoeging 28 mei 2019: ik moest, vanwege de hierboven aangetoonde vèrgaande incompetentie van de samensteller(s) van de powerpointpresentatie voor wat betreft Bijbeluitleg, denken aan een deel van een zin die ik gelezen heb in “Langs de afgrond” van Carla Norton, waarin zij Henri LeClaire laat zeggen “… helaas is het een achterlijke kerel met een doctorstitel en dus zijn mensen geneigd te denken dat hij weet waarover hij het heeft.”. Misschien verklaart dat waarom niemand op dat congres kritisch gereageerd heeft; maar het kan natuurlijk ook zijn dat iedereen de eindstreep al duidelijk in het oog had, en het (dus) niet uitmaakte hoe men daar kwam…
Reageren kan via e-mail; zet er s.v.p. de titel van dit stukje bij.
11 december 2017: verwijzingen naar Bijbelteksten vervangen; geen NBV maar HSV (reden).